Tham dự có các diễn giả: Nobumitsu Akai - Giám đốc Tập đoàn JFR, Nhật Bản; Cao Huiyun - Phó chủ tịch Shanxi Kaijia Energy Group Co., Trung Quốc; Thanos Thuan Nguyen - Giám đốc BECIS, Việt Nam; Dana Ngo - Nhà tổ chức chính TerraBiome, Việt Nam; Diana Sabrain - Đồng sáng lập OneAgrix, Singapore; Jerry Zhang - Chủ tịch Sino-Laurel, Trung Quốc.

Động lực thúc đẩy chuyển đổi năng lượng

Chuyển đổi năng lượng là quá trình thay đổi cách thức sử dụng năng lượng trong sản xuất, tiêu dùng theo hướng giảm dần và thay thế năng lượng hóa thạch sang năng lượng tái tạo (NLTT) và giảm các nhà máy sử dụng nhiên liệu hoá thạch gây ô nhiễm môi trường. Đó là quá trình hình thành một cơ cấu năng lượng đa dạng theo hướng phát triển bền vững, đặt ra các mục tiêu phù hợp về tỷ trong các nguồn năng lượng bao gồm năng lượng tái tạo theo từng giai đoạn.

Đồng thời, chuyển đổi năng lượng cũng là hoạt động thúc đẩy chuyển dịch năng lượng theo hướng xanh trên cơ sở đáp ứng nguồn cung năng lượng từ nhiên liệu sạch thông qua phát triển NLTT và chiến lược "các-bon thấp", giảm sâu phát thải CO2, tiêu dùng năng lượng hiệu quả. Theo Báo cáo của Cơ quan Năng lượng tái tạo quốc tế (IREA), thế giới cần tăng 30% đầu tư vào lĩnh vực năng lượng sạch, tức là lên mức 131.000 tỷ đô la Mỹ vào năm 2050, nếu muốn đối phó hiệu quả tình trạng biến đổi khí hậu.

Theo các diễn giả, chuyển đổi năng lượng đã trở thành xu hướng tất yếu ở nhiều nước trên thế giới do những tác động tích cực mà sự chuyển đổi này mang đến cho nền kinh tế. Hầu hết các quốc gia đều có những hành động thúc đẩy chuyển đổi năng lượng để hạn chế phát thải khí CO2, bảo vệ môi trường (BVMT) và ứng phó hiệu quả với các tác động của biến đổi khí hậu (BĐKH), trong đó có Trung Quốc.

Toàn cảnh Phiên đối thoại "Dẫn đầu về chuyển đổi năng lượng"

Chia sẻ về chuyển đổi năng lượng ở Trung Quốc, diễn giả Cao Huiyun - Phó chủ tịch Shanxi Kaijia Energy Group Co., Trung Quốc cho biết, để đạt được tốc độ tăng trưởng nhanh trong suốt 30 năm qua, Trung Quốc là quốc gia có mức tiêu hao năng lượng và phát thải khí CO2 ra môi trường đứng đầu thế giới. Trung Quốc luôn đối mặt với việc thiếu hụt năng lượng cho sản xuất và tiêu dùng, dẫn đến phải nhập khẩu nhiên liệu từ bên ngoài dẫn đến nguy cơ mất an ninh năng lượng. Trung Quốc luôn luôn "khát" năng lượng. Nước này tiêu thụ khoảng 1/4 nguồn cung cấp năng lượng của thế giới, nhiều hơn 35% so với Mỹ mỗi năm. Nhu cầu năng lượng của Trung Quốc đã tăng hơn gấp ba lần kể từ năm 2000.

Nhu cầu tiêu thụ năng lượng ở Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới sẽ đạt đỉnh 4,06 tỷ tấn vào năm 2040, tăng so với mức dự báo trước đó là 3,75 tỷ tấn trong năm 2035. Trung Quốc cũng là quốc gia tiêu thụ dầu lớn, đồng thời là nguồn tiêu thụ điện lớn nhất toàn cầu, cao hơn cả Hoa Kỳ. Trung Quốc là quốc gia phụ thuộc lớn vào nhiên liệu hóa thạch từ nước ngoài và trở thành nước nhập khẩu dầu mỏ ròng vào năm 1993. Cuộc khủng hoảng chính trị giữa Nga và Ukraina cũng đã khiến cho nguồn cung dầu mỏ thiếu hụt, gây gián đoạn nguồn cung, nguy cơ dẫn đến khủng hoảng an ninh năng lượng.

Trung Quốc cũng là nơi chiếm hơn một nửa số nhà máy nhiệt điện chạy bằng than trên thế giới. Năm 2022, than đá chiếm 56,2% tổng năng lượng tiêu thụ của Trung Quốc, cao hơn nhiều so với tỷ trọng 25,9% của các loại năng lượng tái tạo bao gồm cả năng lượng hạt nhân.

Các diễn giả thảo luận về vấn đề chuyển đổi năng lượng tại Phiên đối thoại

Để ứng phó với BĐKH, Trung Quốc đã thực hiện chuyển từ mục tiêu "tăng trưởng cao" sang "phát triển chất lượng cao", xây dựng nền kinh tế tuần hoàn; thúc đẩy tự do hoá thị trường năng lượng; xây dựng lộ trình thay thế năng lượng từ năng lượng hoá thạch sang những nguồn năng lượng sạch, có khả năng tái tạo; hoàn thiện thể chế chính sách và môi trường đầu tư để thu hút thêm nhiều nguồn vốn đầu tư trong và ngoài nước vào lĩnh vực NLTT, xây dựng thêm các dự án phát triển điện gió và điện mặt trời; tăng đầu tư của Nhà nước vào các lĩnh vực liên quan đến chuyển đổi năng lượng; đẩy mạng phát triển hạ tầng năng lượng để thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh.

Chia sẻ giải pháp chuyển đổi năng lượng hiệu quả của Trung Quốc, diễn giả Jerry Zhang - Chủ tịch Sino-Laurel, Trung Quốc cho biết, Trung Quốc kêu gọi xây dựng thêm các dự án phát triển điện gió và điện mặt trời quy mô lớn hơn để nâng công suất lên tổng cộng 1.200 gigawatt vào năm 2030. Song song với chiến lược đi tìm các nguồn cung cấp năng lượng ở khắp mọi nơi trên thế giới, từ 15 năm trở lại đây, Trung Quốc tập trung đầu tư phát triển năng lượng tái tạo và trở thành nước đứng đầu thế giới về năng lượng tái tạo. Giai đoạn 2021-2025, Bắc Kinh đã coi phát triển năng lượng sạch là một ưu tiên. Đầu tư của Trung Quốc cho quá trình chuyển đổi năng lượng trong giai đoạn 2016-2020 là 1.048 tỷ đô la Mỹ, gấp đôi mức đầu tư của Mỹ là khoảng 540 tỷ đô la Mỹ. Trung Quốc tập trung vào sản xuất và bán lẻ vật liệu lưu trữ năng lượng hydro lớn nhất thế giới. Trung Quốc đang xây dựng nhà máy "hydro xanh" chạy bằng năng lượng mặt trời lớn nhất thế giới ở Tân Cương.

Vấn đề đặt ra với Việt Nam

Thảo luận các vấn đề về chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam, diễn giả Nobumitsu Akai chia sẻ, ông đến từ Nhật Bản, xét từ góc độ của Nhật Bản thì Nhật Bản và Việt Nam có nhiều điểm tương đồng. Việt Nam, Trung Quốc cũng là một trong những quốc gia mà Nhật Bản ưu tiên xây dựng quan hệ hợp tác trong lĩnh vực năng lượng và chuyển đổi năng lượng.

Theo ông, Việt Nam là quốc gia có mức sử dụng năng lượng hoá thạch cao so với thế giới và mức độ phát thải khí CO2 cao, chịu nhiều tác động của ô nhiễm môi trường. Theo Bảng Chỉ số Rủi ro Khí hậu toàn cầu, Việt Nam đứng thứ 6 trong số các quốc gia dễ bị tổn thương nhất do BĐKH. BĐKH với hiện tượng El Nino gây ra hiện tượng nắng nóng kéo dài, khô hạn, khiến cho nhiều hồ thuỷ điện cạn nước, ảnh hưởng trực tiếp đến việc phát triển thuỷ điện.

Tuy nhiên, Việt Nam cũng là quốc gia có tiềm năng để chuyển đổi quá trình sản xuất và tiêu dùng từ năng lượng hóa thạch sang năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời, điện sinh học. Vì thế, việc chuyển đổi năng lượng là cần thiết, phù hợp với xu thế phát triển chung của thế giới, nhằm khắc phục tình trạng thiếu hụt điện và hướng đến phát triển bền vững, thực hiện các cam kết quốc tế về cắt giảm phát thải khí CO2, ứng phó với BĐKH​.

Diễn giả Thanos Thuan Nguyen - Giám đốc BECIS, Việt Nam chia sẻ về chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam

Chia sẻ thêm về chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam, diễn giả Thanos Thuan Nguyen - Giám đốc BECIS, Việt Nam cho biết, với cam kết mạnh mẽ của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị COP 26 là giảm mức phải ròng về "0" vào năm 2050 và cùng với 48 quốc gia tham gia Tuyên bố toàn cầu về chuyển đổi điện than sang năng lượng sạch, mục tiêu đến năm 2030 đạt tỷ lệ nguồn năng lượng tái tạo trong tổng cung nguồn điện sơ cấp đạt 15-20% năm 2030 và 25-30% năm 2045, tương ứng tỷ lệ điện năng của năng lượng tái tạo trong tổng điện năng toàn quốc khoảng 30% vào năm 2030 và 40% vào năm 2045 như Nghị quyết số 55/NQ-TW ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đặt ra, tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng gắn với cơ cấu lại nền kinh tế, hướng đến mô hình tăng trưởng ít phát thải, Việt Nam cần tiếp tục phát triển xanh, đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi năng lượng bền vững.

Với mục tiêu vừa đảm bảo an ninh năng lượng, vừa cung cấp năng lượng với chi phí thấp, Việt Nam cần phát triển nhanh các nguồn năng lượng tái tạo gắn với sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả. Đồng thời, xây dựng lộ trình chuyển đổi năng lượng gắn với đầu tư xây dựng hạ tầng, xác định chuyển dịch không chỉ của ngành năng lượng mà phải gắn với cơ cấu lại các ngành và khu vực tiêu thụ năng lượng.

Tham dự có các diễn giả: Nobumitsu Akai - Giám đốc Tập đoàn JFR, Nhật Bản; Cao Huiyun - Phó chủ tịch Shanxi Kaijia Energy Group Co., Trung Quốc; Thanos Thuan Nguyen - Giám đốc BECIS, Việt Nam; Dana Ngo - Nhà tổ chức chính TerraBiome, Việt Nam; Diana Sabrain - Đồng sáng lập OneAgrix, Singapore; Jerry Zhang - Chủ tịch Sino-Laurel, Trung Quốc.

Động lực thúc đẩy chuyển đổi năng lượng

Chuyển đổi năng lượng là quá trình thay đổi cách thức sử dụng năng lượng trong sản xuất, tiêu dùng theo hướng giảm dần và thay thế năng lượng hóa thạch sang năng lượng tái tạo (NLTT) và giảm các nhà máy sử dụng nhiên liệu hoá thạch gây ô nhiễm môi trường. Đó là quá trình hình thành một cơ cấu năng lượng đa dạng theo hướng phát triển bền vững, đặt ra các mục tiêu phù hợp về tỷ trong các nguồn năng lượng bao gồm năng lượng tái tạo theo từng giai đoạn.

Đồng thời, chuyển đổi năng lượng cũng là hoạt động thúc đẩy chuyển dịch năng lượng theo hướng xanh trên cơ sở đáp ứng nguồn cung năng lượng từ nhiên liệu sạch thông qua phát triển NLTT và chiến lược "các-bon thấp", giảm sâu phát thải CO2, tiêu dùng năng lượng hiệu quả. Theo Báo cáo của Cơ quan Năng lượng tái tạo quốc tế (IREA), thế giới cần tăng 30% đầu tư vào lĩnh vực năng lượng sạch, tức là lên mức 131.000 tỷ đô la Mỹ vào năm 2050, nếu muốn đối phó hiệu quả tình trạng biến đổi khí hậu.

Theo các diễn giả, chuyển đổi năng lượng đã trở thành xu hướng tất yếu ở nhiều nước trên thế giới do những tác động tích cực mà sự chuyển đổi này mang đến cho nền kinh tế. Hầu hết các quốc gia đều có những hành động thúc đẩy chuyển đổi năng lượng để hạn chế phát thải khí CO2, bảo vệ môi trường (BVMT) và ứng phó hiệu quả với các tác động của biến đổi khí hậu (BĐKH), trong đó có Trung Quốc.

Toàn cảnh Phiên đối thoại "Dẫn đầu về chuyển đổi năng lượng"

Chia sẻ về chuyển đổi năng lượng ở Trung Quốc, diễn giả Cao Huiyun - Phó chủ tịch Shanxi Kaijia Energy Group Co., Trung Quốc cho biết, để đạt được tốc độ tăng trưởng nhanh trong suốt 30 năm qua, Trung Quốc là quốc gia có mức tiêu hao năng lượng và phát thải khí CO2 ra môi trường đứng đầu thế giới. Trung Quốc luôn đối mặt với việc thiếu hụt năng lượng cho sản xuất và tiêu dùng, dẫn đến phải nhập khẩu nhiên liệu từ bên ngoài dẫn đến nguy cơ mất an ninh năng lượng. Trung Quốc luôn luôn "khát" năng lượng. Nước này tiêu thụ khoảng 1/4 nguồn cung cấp năng lượng của thế giới, nhiều hơn 35% so với Mỹ mỗi năm. Nhu cầu năng lượng của Trung Quốc đã tăng hơn gấp ba lần kể từ năm 2000.

Nhu cầu tiêu thụ năng lượng ở Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới sẽ đạt đỉnh 4,06 tỷ tấn vào năm 2040, tăng so với mức dự báo trước đó là 3,75 tỷ tấn trong năm 2035. Trung Quốc cũng là quốc gia tiêu thụ dầu lớn, đồng thời là nguồn tiêu thụ điện lớn nhất toàn cầu, cao hơn cả Hoa Kỳ. Trung Quốc là quốc gia phụ thuộc lớn vào nhiên liệu hóa thạch từ nước ngoài và trở thành nước nhập khẩu dầu mỏ ròng vào năm 1993. Cuộc khủng hoảng chính trị giữa Nga và Ukraina cũng đã khiến cho nguồn cung dầu mỏ thiếu hụt, gây gián đoạn nguồn cung, nguy cơ dẫn đến khủng hoảng an ninh năng lượng.

Trung Quốc cũng là nơi chiếm hơn một nửa số nhà máy nhiệt điện chạy bằng than trên thế giới. Năm 2022, than đá chiếm 56,2% tổng năng lượng tiêu thụ của Trung Quốc, cao hơn nhiều so với tỷ trọng 25,9% của các loại năng lượng tái tạo bao gồm cả năng lượng hạt nhân.

Các diễn giả thảo luận về vấn đề chuyển đổi năng lượng tại Phiên đối thoại

Để ứng phó với BĐKH, Trung Quốc đã thực hiện chuyển từ mục tiêu "tăng trưởng cao" sang "phát triển chất lượng cao", xây dựng nền kinh tế tuần hoàn; thúc đẩy tự do hoá thị trường năng lượng; xây dựng lộ trình thay thế năng lượng từ năng lượng hoá thạch sang những nguồn năng lượng sạch, có khả năng tái tạo; hoàn thiện thể chế chính sách và môi trường đầu tư để thu hút thêm nhiều nguồn vốn đầu tư trong và ngoài nước vào lĩnh vực NLTT, xây dựng thêm các dự án phát triển điện gió và điện mặt trời; tăng đầu tư của Nhà nước vào các lĩnh vực liên quan đến chuyển đổi năng lượng; đẩy mạng phát triển hạ tầng năng lượng để thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh.

Chia sẻ giải pháp chuyển đổi năng lượng hiệu quả của Trung Quốc, diễn giả Jerry Zhang - Chủ tịch Sino-Laurel, Trung Quốc cho biết, Trung Quốc kêu gọi xây dựng thêm các dự án phát triển điện gió và điện mặt trời quy mô lớn hơn để nâng công suất lên tổng cộng 1.200 gigawatt vào năm 2030. Song song với chiến lược đi tìm các nguồn cung cấp năng lượng ở khắp mọi nơi trên thế giới, từ 15 năm trở lại đây, Trung Quốc tập trung đầu tư phát triển năng lượng tái tạo và trở thành nước đứng đầu thế giới về năng lượng tái tạo. Giai đoạn 2021-2025, Bắc Kinh đã coi phát triển năng lượng sạch là một ưu tiên. Đầu tư của Trung Quốc cho quá trình chuyển đổi năng lượng trong giai đoạn 2016-2020 là 1.048 tỷ đô la Mỹ, gấp đôi mức đầu tư của Mỹ là khoảng 540 tỷ đô la Mỹ. Trung Quốc tập trung vào sản xuất và bán lẻ vật liệu lưu trữ năng lượng hydro lớn nhất thế giới. Trung Quốc đang xây dựng nhà máy "hydro xanh" chạy bằng năng lượng mặt trời lớn nhất thế giới ở Tân Cương.

Vấn đề đặt ra với Việt Nam

Thảo luận các vấn đề về chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam, diễn giả Nobumitsu Akai chia sẻ, ông đến từ Nhật Bản, xét từ góc độ của Nhật Bản thì Nhật Bản và Việt Nam có nhiều điểm tương đồng. Việt Nam, Trung Quốc cũng là một trong những quốc gia mà Nhật Bản ưu tiên xây dựng quan hệ hợp tác trong lĩnh vực năng lượng và chuyển đổi năng lượng.

Theo ông, Việt Nam là quốc gia có mức sử dụng năng lượng hoá thạch cao so với thế giới và mức độ phát thải khí CO2 cao, chịu nhiều tác động của ô nhiễm môi trường. Theo Bảng Chỉ số Rủi ro Khí hậu toàn cầu, Việt Nam đứng thứ 6 trong số các quốc gia dễ bị tổn thương nhất do BĐKH. BĐKH với hiện tượng El Nino gây ra hiện tượng nắng nóng kéo dài, khô hạn, khiến cho nhiều hồ thuỷ điện cạn nước, ảnh hưởng trực tiếp đến việc phát triển thuỷ điện.

Tuy nhiên, Việt Nam cũng là quốc gia có tiềm năng để chuyển đổi quá trình sản xuất và tiêu dùng từ năng lượng hóa thạch sang năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời, điện sinh học. Vì thế, việc chuyển đổi năng lượng là cần thiết, phù hợp với xu thế phát triển chung của thế giới, nhằm khắc phục tình trạng thiếu hụt điện và hướng đến phát triển bền vững, thực hiện các cam kết quốc tế về cắt giảm phát thải khí CO2, ứng phó với BĐKH​.

Diễn giả Thanos Thuan Nguyen - Giám đốc BECIS, Việt Nam chia sẻ về chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam

Chia sẻ thêm về chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam, diễn giả Thanos Thuan Nguyen - Giám đốc BECIS, Việt Nam cho biết, với cam kết mạnh mẽ của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị COP 26 là giảm mức phải ròng về "0" vào năm 2050 và cùng với 48 quốc gia tham gia Tuyên bố toàn cầu về chuyển đổi điện than sang năng lượng sạch, mục tiêu đến năm 2030 đạt tỷ lệ nguồn năng lượng tái tạo trong tổng cung nguồn điện sơ cấp đạt 15-20% năm 2030 và 25-30% năm 2045, tương ứng tỷ lệ điện năng của năng lượng tái tạo trong tổng điện năng toàn quốc khoảng 30% vào năm 2030 và 40% vào năm 2045 như Nghị quyết số 55/NQ-TW ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đặt ra, tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng gắn với cơ cấu lại nền kinh tế, hướng đến mô hình tăng trưởng ít phát thải, Việt Nam cần tiếp tục phát triển xanh, đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi năng lượng bền vững.

Với mục tiêu vừa đảm bảo an ninh năng lượng, vừa cung cấp năng lượng với chi phí thấp, Việt Nam cần phát triển nhanh các nguồn năng lượng tái tạo gắn với sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả. Đồng thời, xây dựng lộ trình chuyển đổi năng lượng gắn với đầu tư xây dựng hạ tầng, xác định chuyển dịch không chỉ của ngành năng lượng mà phải gắn với cơ cấu lại các ngành và khu vực tiêu thụ năng lượng.