Nguyên nhân và biểu hiện bệnh Rubella
Bệnh Rubella rất nguy hiểm ở phụ nữ có thai, nhất là trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Bệnh có thể gây sảy thai, thai chết lưu, dị tật bẩm sinh ở thai nhi (hội chứng rubella bẩm sinh): bệnh tim, mù, đục thủy tinh thể, điếc và chậm phát triển tinh thần,… Thường gặp ở 90% trẻ sinh ra từ bà mẹ nhiễm rubella trong 3 tháng đầu có thai. Trên lâm sàng, bệnh khó phân biệt với các bệnh sốt phát ban khác, nhất là với sởi và có tới 50% trường hợp bệnh biểu hiện lâm sàng không điển hình.
Tác nhân gây bệnh là vi-rút rubella. Người là ổ chứa duy nhất. Thời kỳ ủ bệnh kéo dài 14 – 21 ngày, trung bình 18 ngày. Bệnh nhi nổi ban mà không có tiền triệu gì, nhưng ở bệnh nhân vị thành niên là người lớn thường có biểu hiện sốt trên 39oC, đau đầu mệt mỏi, đau ngực, viêm mũi,… Các triệu chứng giảm đi khi nổi ban. Ban xuất hiện đầu tiên ở mặt, sau đó nhanh chóng lan xuống cổ, cánh tay, thân mình và chân. Hạch sưng xuất hiện trước khi nổi ban 05-07 ngày và sưng to nhất sau khi nổi ban 01-02 ngày.
.jpg)
Nổi ban là một trong những biểu hiện của bệnh Rubella
Thời kỳ lây truyền kéo dài từ 07 ngày trước cho tới 07 ngày sau khi phát ban. Trẻ em mắc hội chứng rubella bẩm sinh có thể đào thải vi-rút đến một năm sau khi sinh.
Bệnh lây qua đường hô hấp do hít phải các dịch tiết mũi họng của bệnh nhân bắn ra được khuếch tán trong không khí hoặc tiếp xúc trực tiếp với chất tiết đường mũi họng của bệnh nhân. Trong điều kiện sống khép kín thì hầu hết những người cảm nhiễm có thể bị nhiễm vi-rút. Những người chưa có miễn dịch đều có thể bị mắc bệnh; người sau khi mắc bệnh có miễn dịch bền vững; miễn dịch của mẹ truyền cho con có thể bảo vệ trẻ trong vòng 6 đến 9 tháng sau khi ra đời, tùy vào lượng kháng thể của mẹ.
Biện pháp xử lý khi phát hiện dịch Rubella
Khi phát hiện có trường hợp nghi mắc bệnh/ổ dịch/dịch rubella cần thực hiện ngay các biện pháp sau:
Cách ly và chăm sóc y tế bệnh nhân trong 07 ngày kể từ khi phát ban. Trường hợp bệnh nhẹ cho cách ly tại nhà (nghỉ học, nghỉ làm việc, không tham gia các hoạt động tập thể, tập trung đông người). Trường hợp bệnh nặng lên hoặc có dấu hiệu biến chứng phải điều trị và cách ly tại các cơ sở y tế. Trong thời gian cách ly, bệnh nhân phải đeo khẩu trang y tế.
Trẻ em mắc hội chứng rubella bẩm sinh dưới 1 tuổi cần hạn chế tối đa cho tiếp xúc với người khác, đặc biệt là với phụ nữ có thai cho đến khi xét nghiệm nước tiểu, dịch ngoáy họng âm tính với vi rút rubella.
Đối với ổ dịch tại trường học, cơ quan, xí nghiệp, cần tuyên truyền cho học sinh, giáo viên, cán bộ, công nhân viên các biện pháp phòng, chống bệnh rubella. Giám sát, điều tra dịch tễ các trường hợp mắc, phân tích và báo cáo khẩn cấp lên cơ quan y tế cấp trên. Theo dõi hàng ngày tình hình sức khỏe toàn bộ học sinh, giáo viên, cán bộ, công nhân viên để phát hiện bệnh nhân mắc mới cho đến khi ổ dịch chấm dứt. Thực hiện báo cáo ổ dịch/dịch theo đúng quy định. Học sinh, giáo viên, cán bộ, công nhân viên mắc bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh phải đến cơ sở y tế để được khám, tư vấn, điều trị, phải nghỉ học, nghỉ làm việc và cách ly y tế 7 ngày kể từ ngày phát ban.
.jpg)
Khử trùng phòng học tại nơi có ổ bệnh
Khử trùng bề mặt toàn bộ lớp học, nơi làm việc, nơi ở, bếp ăn tập thể có người nhiễm bệnh bằng lau sàn nhà, bàn ghế, nắm đấm cửa, vật dụng đồ chơi, khu vệ sinh chung bằng xà phòng hoặc các dung dịch sát khuẩn thông thường hoặc dung dịch khử trùng có chứa Clo với nồng độ 0,5% Clo hoạt tính. Tăng cường thông khí, ánh sáng tự nhiên lớp học, nơi làm việc bằng cách mở cửa sổ, cửa ra vào.
Cách phòng dịch Rubella
Tiêm vắc xin rubella là biện pháp phòng bệnh quan trọng nhất. Đồng thời, nâng cao sức đề kháng cơ thể bằng cách ăn uống đủ chất dinh dưỡng, bổ sung hợp lý các vitamin và khoáng chất.
.jpg)
Tiêm vắc xin là biện pháp phòng bệnh rubella quan trọng nhất
Mỗi cá nhân cần đảm bảo vệ sinh cá nhân hàng ngày: rửa tay thường xuyên bằng xà phòng; tránh tối đa việc chùi tay lên mắt, mũi, miệng; thường xuyên vệ sinh đường mũi, họng, mắt hàng ngày bằng các dung dịch sát khuẩn thông thường, đặc biệt là những người tiếp xúc gần với bệnh nhân (người sống cùng nhà, thấy thuốc trực tiếp chăm sóc, điều trị).
Hạn chế tiếp xúc với người mắc/nghi mắc bệnh. Khi phải tiếp xúc với người bệnh, phải đeo khẩu trang y tế và các trang bị phòng hộ cá nhân. Phụ nữ có thai tuyệt đối không tiếp xúc với người mắc bệnh rubella, hạn chế tập trung đông người, hội họp. Đặc biệt, tại những phòng chật hẹp, ít thông khí ở khu vực ổ dịch. Không cho trẻ em dùng chung vật dụng cá nhân (khăn mặt, bàn chải, kính, cốc, chén, bát, đũa,...), đồ chơi hoặc đồ vật dễ bị ô nhiễm chất tiết mũi họng.
Khử trùng và vệ sinh thông khí: thường xuyên mở cửa sổ, cửa chính để ánh nắng chiếu vào và đảm bảo thông khí thoáng cho nhà ở, phòng học, nơi làm việc, phòng điều trị hàng ngày; thường xuyên làm sạch đồ chơi, đồ vật bị nghi ngờ ô nhiễm dịch tiết mũi họng của bệnh nhân bằng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa thông thường với nước sạch; lau sàn nhà, nắm đấm cửa, mặt bàn, ghế, khu vệ sinh chung hoặc bề mặt của đồ vật nghi ngờ bị ô nhiễm dịch tiết mũi họng của bệnh nhân bằng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa thông thường từ 01 - 02 lần/ngày.
Phương Chi