Tham gia trao đổi tại Phiên toàn thể có các diễn giả: Don Lam - Giám đốc điều hành và Đối tác sáng lập VinaCapital, Việt Nam; Shan Baoguo - Phó Chủ tịch Viện Nghiên cứu Năng lượng Lưới điện Nhà nước, Trung Quốc; Tao Yitao - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Đặc khu Kinh tế Trung Quốc, Trung Quốc; Yu Jin - Phó Chủ tịch Tập đoàn Dầu khí Ngoài khơi Quốc gia Trung Quốc (CNOOC), Trung Quốc; Felix Zhang - Đồng sáng lập Envision Group, Trung Quốc.
Nền kinh tế trong bối cảnh nhiều thách thức
Phiên toàn thể tập trung đánh giá những trở ngại ngắn hạn và dài hạn đối với tăng trưởng bền vững và những giải pháp của các quốc gia, trong đó có Trung Quốc và Việt Nam nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế lành mạnh và nâng cao phúc lợi xã hội.
Theo ông Felix Zhang - Đồng sáng lập Envision Group, Trung Quốc, thách thức đối với các quốc gia trên thế giới hiện nay là những xung đột địa chính trị ngày càng tác động, ảnh hưởng to lớn đến nền kinh tế. Đối với các quốc gia châu Á, trong đó có Trung Quốc và Việt Nam, thách thức ngắn hạn hiện nay là bong bong bất động sản, nợ công, mất cân bằng tiêu dùng, tỷ lệ thất nghiệp cao… Thách thức dài hạn là tình trạng suy giảm dân số, thiếu lao động; thay đổi quá trình phát triển theo kịp với xu thế của thế giới để ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững hơn.
Giáo sư Võ Xuân Vinh - Đại học Kinh tế TP.Hồ Chí Minh điều hành Phiên toàn thể
Đồng tình với quan điểm này, ông Don Lam - Giám đốc điều hành và Đối tác sáng lập VinaCapital, Việt Nam cho rằng, trong bối cảnh xung đột địa chính trị trên thế giới, kinh tế có nhiều thách thức và bất trắc dẫn đến niềm tin người tiêu dùng giảm, rất nhiều người đang ở thế "phòng thủ", gia tăng tiết kiệm và ngại đầu tư. Các quỹ đầu tư mạo hiểm ngày càng khó đầu tư.
Bà Tao Yitao - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Đặc khu Kinh tế Trung Quốc, Trung Quốc chia sẻ, quá trình phát triển sử dụng tài nguyên đất quá mức, chính sách nhà ở chưa hợp lý đã đẩy giá nhà ở tại Trung Quốc lên cao. Hiện nay, Trung Quốc đang đối diện với áp lực tiêu dùng suy yếu sau đại dịch, áp lực giảm phát và cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài.
Chuyển đổi phát triển xanh
Theo các diễn giả, nền kinh tế Trung Quốc và Việt Nam đều chịu ảnh hưởng nặng nề do hậu quả của Covid-19, đặc biệt là giảm kim ngạch xuất, nhập khẩu song phương và đứt gãy chuỗi cung ứng. Chính vì thế, đây là thời điểm Trung Quốc và Việt Nam cần tăng cường hợp tác nối lại chuỗi cung ứng nguyên vật liệu sản xuất, hàng hóa, nông sản.
Tăng tốc hợp tác phát triển nhưng cần phải đảm bảo tính bền vững. Đây cũng là yêu cầu đặt ra cho sự phát triển của châu Á trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay. Nền kinh tế phải phát triển "xanh" được xem là xu hướng bắt buộc cho Trung Quốc và Việt Nam.
Không nằm ngoài xu thế này, Trung Quốc đã chuyển sang phát triển các nền tảng công nghệ hiện đại, xây dựng các "hạ tầng mới" và đẩy mạnh chính sách năng lượng xanh, phát triển bền vững.
Bà Tao Yitao - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Đặc khu Kinh tế Trung Quốc cho rằng, Trung Quốc và Việt Nam là hai quốc gia có nhiều nét tương đồng, do đó cả hai có thể học hỏi chia sẻ nhau để khai thác thế mạnh và hạn chế những điểm yếu trong quá trình phát triển. Hiện nay, Việt Nam đang trở thành một trong những địa điểm đầu tư của các doanh nghiệp, tập đoàn lớn trên thế giới. Để đáp ứng xu thế phát triển của toàn cầu, Việt Nam cần chuyển đổi từ phát triển dựa vào tài nguyên thiên nhiên, lao động giá rẻ sang phát triển dựa vào khoa học công nghệ, môi trường đầu tư và năng lượng xanh hướng đến phát triển bền vững.
Bà Tao Yitao - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Đặc khu Kinh tế Trung Quốc chia sẻ tại Phiên toàn thể
Chia sẻ về xu hướng chuyển đổi năng lượng xanh, ông Don Lam cho rằng đây là xu thế phù hợp trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiên tai tác động lớn đến đời sống con người. Theo ông, có 3 điểm then chốt Việt Nam cần tập trung để đạt được phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 là phải sử dụng hiệu quả và tiết kiệm năng lượng; chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng xanh hơn như điện mặt trời, điện gió và cần có cơ chế, chính sách về thị trường, vốn cho các doanh nghiệp chuyển đổi năng lượng. Hiện nay, Việt Nam đang xây dựng một số quy định mới trong lĩnh vực năng lượng xanh, điều này được kỳ vọng sẽ tháo gỡ những vướng mắc thời gian qua, tạo cú hích cho doanh nghiệp chuyển đổi năng lượng mạnh mẽ hơn.
Việt Nam và Trung Quốc còn nhiều dư địa phát triển và cơ hội hợp tác trong thời gian tới. Tuy nhiên theo ông Yu Jin - Phó Chủ tịch Tập đoàn Dầu khí Ngoài khơi Quốc gia Trung Quốc (CNOOC), khó khăn ở Trung Quốc cũng như Việt Nam là đào tạo nguồn nhân lực chưa theo kịp với sự phát triển của công nghệ. Vấn đề đào tạo con người là quan trọng nhất để nắm bắt và vận hành được công nghệ trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Các diễn giả khác cũng thống nhất với nhận định cần phải đào tạo nhân lực tốt hơn nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh, bên cạnh các yếu tố như cung cấp năng lượng xanh và cơ sở hạ tầng tốt hơn. Đồng thời cần chú trọng xây dựng cơ sở hạ tầng băng thông rộng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, thay đổi, tái cấu trúc, định hình hướng đi mới để đáp ứng xu thế phát triển xanh hiện nay.
Thảo luận tại diễn đàn, các diễn giả cũng chia sẻ một số giải pháp để vượt qua các khó khăn, thách thức hiện nay và thoát bẫy thu nhập trung bình. Theo đó, các quốc gia cần có quy định và hành lang pháp lý minh bạch để khơi thông thị trường vốn, thúc đẩy lưu thông hàng hóa. Coi trọng việc giảm tải điện năng; điều chỉnh, tạo cơ chế, chính sách cho chuyển đổi năng lượng. Đồng thời khuyến khích đổi mới sáng tạo và tạo ra môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo phát triển.