Theo đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân, việc sửa đổi, bổ sung khoản 9 Điều 3 về giải thích từ ngữ quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành còn chưa rõ ràng, chỉ là "cụ thể hóa" quy hoạch cấp cao hơn, nhưng không làm rõ ranh giới nội dung và thẩm quyền với các loại quy hoạch ngành quốc gia hoặc quy hoạch xây dựng, đô thị. Việc này gây chồng chéo khi lập quy hoạch chuyên ngành so với quy hoạch đô thị, nông thôn hoặc quy hoạch cấp tỉnh; có thể dẫn đến mâu thuẫn thẩm quyền giữa các Bộ, ngành và địa phương. Do đó, đại biểu kiến nghị cần làm rõ phạm vi, đối tượng áp dụng của loại quy hoạch này để tránh phát sinh thêm các loại quy hoạch cục bộ.
Đại biểu cho rằng tình trạng "quy hoạch treo" và "xung đột quy hoạch" chưa được xử lý triệt để. Tại khoản 3 Điều 5 cho phép quy hoạch cấp quốc gia, vùng, tỉnh và quy hoạch chuyên ngành được "lập đồng thời", do đó, dự thảo Luật lần này cần có thêm điều khoản quy định rõ nguyên tắc xử lý mâu thuẫn về nội dung, thẩm quyền và trách nhiệm trong thực hiện các loại quy hoạch. Dù dự thảo Luật đã đề cập việc tuân thủ các luật liên quan nhưng không nêu rõ cơ chế xử lý so với các luật khác như: Luật Xây dựng, Luật Đầu tư, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Đường bộ... Điều này có thể gây khó khăn, nhất là khi lập các loại quy hoạch ngành, kỹ thuật hay khi thực hiện dự án đầu tư theo quy hoạch, dễ dẫn đến xung đột trong triển khai thực hiện, đặc biệt khi quy hoạch ngành quốc gia như quy hoạch giao thông không khớp với quy hoạch tỉnh hoặc vùng. Do đó, cần thiết lập một cơ chế xử lý ngay trong luật, giải quyết xung đột sớm trước khi thẩm định và sử dụng công cụ kỹ thuật hỗ trợ như Hệ thống thông tin địa lý để kiểm soát chồng lấn giữa các quy hoạch.
Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân (Đoàn Bình Dương) thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch
Đại biểu cũng cho rằng quy hoạch cấp dưới phải tuân thủ quy hoạch cấp trên, tuy nhiên về quy hoạch sử dụng đất và Quy hoạch đô thị thường có độ vênh hoặc hai ngành triển khai chưa đồng bộ. Do đó, khi thực hiện Quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500, kiến nghị chỉ tuân thủ quy hoạch cấp trên liền kề, với các lý do: Vì quy hoạch cấp trên liền kề đã cụ thể hoá Quy hoạch cấp trên nữa. Khi thực hiện quy hoạch phát triển đô thị đã lấy ý kiến các ngành trong đó có ngành Nông nghiệp và Môi trường (về sử dụng đất), do vậy nếu thực hiện Quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 đối chiếu với quy hoạch cấp trên thì đề xuất áp dụng quy hoạch cấp trên liền kề là quy hoạch đô thị. Quy định này cơ bản sẽ giải quyết được tình trạng chồng chéo quy hoạch ở bước thực hiện, các dự án không bị đắp chiếu hoặc giảm đáng kể quy hoạch treo như thời gian vừa qua, khơi thông được nguồn lực cho sự phát triển.
Bên cạnh đó, tại điểm b khoản 1 Điều 5 quy định: "Chính phủ xác định các vùng cần lập quy hoạch vùng", tuy nhiên chưa có tiêu chí phân vùng, cơ sở xác định cụ thể, dễ tạo ra vùng quy hoạch không rõ bản sắc, bỏ sót các vùng động lực kinh tế - xã hội, hoặc gây chồng lấn hành chính. Do đó đại biểu kiến nghị bổ sung quy định tiêu chí, điều kiện để lập quy hoạch vùng nhằm đảm bảo tính phù hợp, khả thi, nhất là trong bối cảnh sáp nhập các đơn vị hành chính như hiện nay.
Ngoài ra tại khoản 5a điều 54a, đại biểu kiến nghị bổ sung quy định không đánh giá môi trường chiến lược, chỉ áp dụng đối với điều chỉnh mang tính chất kỹ thuật nhỏ và có tiêu chí cụ thể; nếu điều chỉnh lớn phải thực hiện đánh giá môi trường chiến lược bổ sung vì mục tiêu phát triển bền vững.
Quy định tại Điều 30 về Hội đồng thẩm định quy hoạch nêu rõ, Hội đồng thẩm định làm việc theo chế độ tập thể, có thể lấy ý kiến phản biện độc lập nhưng không bắt buộc, chỉ trong trường hợp cần thiết. Như vậy, dễ dẫn đến tình trạng "vừa đá bóng, vừa thổi còi" nếu cơ quan lập quy hoạch cũng kiểm soát quá trình thẩm định hoặc mời các thành viên "nội bộ". Do đó, đại biểu kiến nghị bổ sung cơ chế bắt buộc có phản biện độc lập đối với quy hoạch quan trọng như: quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh.
Đối với phụ lục I và II của Luật Quy hoạch hiện hành có 39 quy hoạch ngành và 39 quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành, cử tri cho rằng có quá nhiều loại quy hoạch gây chồng lấn trong quá trình thực hiện, do đó, cần tích hợp những quy hoạch tương đồng hoặc gần giống về chức năng để giảm bớt các loại quy hoạch cũng như đầu mối quản lý. Ví dụ như: Quy hoạch mạng lưới đường bộ, đường sắt, cảng biển, cảng hàng không, sân bay... cần nghiên cứu tích hợp chung trong quy hoạch tổng thể quốc gia, vùng, tỉnh, tùy quy mô từng dự án, không quy định thành từng loại quy hoạch riêng. Do đó, cần tập trung hoàn thiện thật tốt những quy hoạch chính, cốt lõi thật chất lượng làm công cụ chính trong quản lý nhà nước. Vì vậy, đại biểu kiến nghị Quốc hội giao Chính phủ rà soát tích hợp các quy hoạch trong các phụ lục trên và rút gọn tối đa các loại quy hoạch này, bỏ đi những quy hoạch không cần thiết và báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10.
Ngoài ra, đại biểu cho rằng hiện nay, chưa có cơ quan nào đủ thẩm quyền và thông tin để cung cấp ngay cho nhà đầu tư, việc xác định khu vực nhà đầu tư muốn thực hiện dự án có phù hợp quy hoạch hay không, vấn đề này đòi hỏi số hóa dữ liệu tất cả quy hoạch, đầu mối quản lý chung về quy hoạch ở cấp trung ương và địa phương, công khai thông tin kịp thời cho doanh nghiệp, rút ngắn tối đa việc xem xét dự án phù hợp quy hoạch.
Trường hợp không phù hợp quy hoạch mà đây là một dự án tốt thì rất có thể chúng ta bị mất cơ hội đầu tư. Đại biểu cho rằng thực trạng hiện nay có hai vấn đề. Đối với các dự án ngoài khu công nghiệp: Khi lập quy hoạch ban đầu, tầm nhìn một số quy hoạch chưa theo kịp sự phát triển. Do đó, quy hoạch còn nhiều hạn chế, nhưng để các hạn chế này ảnh hưởng đến việc thu hút và bỏ lỡ cơ hội của nhà đầu tư thì rất đáng tiếc. Đại biểu kiến nghị nghiên cứu bổ sung quy định đối với những dự án chứng minh được giá trị, có tác động tích cực đến sự phát triển của một vùng và được sự đồng thuận lớn của người dân nhưng chưa phù hợp quy hoạch thì cho phép thành lập hội đồng thẩm định hoặc xin ý kiến cấp có thẩm quyền xem xét cho phép thực hiện, tránh tình trạng quy hoạch lạc hậu, làm ách tắt sự phát triển.
Đồng thời ![]()
đối với dự án trong khu công nghiệp: Dù quy chuẩn của Bộ Xây dựng cho phép nhà đầu tư được xây dựng nâng tầng cao và hệ số sử dụng đất, tuy nhiên việc bắt buộc các khu công nghiệp đã phê duyệt phải điều chỉnh quy hoạch 1/2000 gây lãng phí. Đại biểu kiến nghị cần nghiên cứu theo hướng khi thực hiện lập quy hoạch 1/500 được áp dụng ngay quy chuẩn mới nhất, còn đối với quy hoạch 1/2000 chỉ để làm tiêu chí so sánh các chỉ tiêu bên ngoài như cây xanh, môi trường, hạ tầng,... Có như vậy sẽ cởi trói cho các khu công nghiệp đã được phê duyệt trước năm 2021.