​Tham dự hội nghị có ông Nguyễn Quốc Trị - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT); ông Mai Hùng Dũng - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh.

Toàn cảnh hội nghị​

Kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ giảm mạnh

Ông Nguyễn Quốc Trị - Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cho biết, năm 2022, ngành chế biến gỗ và lâm sản Việt Nam đạt giá trị xuất khẩu trên 17 tỷ đô la Mỹ, tăng trưởng 7,1%, đưa Việt Nam là quốc gia đứng thứ 2 châu Á và thứ 5 thế giới về xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ.

Năm 2023, do ảnh của xung đột thế giới, lạm phát toàn cầu tăng cao dẫn đến các thị trường xuất khẩu lâm sản chính của Việt Nam tiếp tục thắt chặt. Do đó, giá trị xuất khẩu lâm sản 7 tháng năm 2023 ước đạt 7,78 tỷ đô la Mỹ, giảm 25,5% so với cùng kỳ năm 2022.

Những năm qua, tăng trưởng về sản xuất luôn là một trong những điểm sáng của Bình Dương. Nhưng do tác động của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu đã ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và doanh nghiệp ngành gỗ nói riêng.

Ông Mai Hùng Dũng - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh phát biểu tại hội nghị​

Ông Mai Hùng Dũng - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh cho biết, Bình Dương hiện có hơn 1.000 doanh nghiệp chế  biến gỗ, trong đó có khoảng 300 doanh nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu. Riêng ngành xuất khẩu gỗ và sản phẩm từ gỗ của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh năm 2022 đạt 6,1 tỷ đô la Mỹ, chiếm tỷ trọng 17,6% kim ngạch xuất khẩu gỗ của cả tỉnh. Thị trường xuất khẩu chủ yếu là Mỹ, Hồng Kông, Đài Loan, Nhật Bản. Từ ảnh hưởng của dịch Covid-19, các biến động phức tạp của tình hình chính trị thế giới, dẫn đến khó khăn và gián đoạn chuỗi cung ứng, giá cước vận tải tăng cao, giảm đơn hàng, nhiều doanh nghiệp phải giảm quy mô sản xuất, giảm hoạt động. Đồng thời nhiều vấn đề hệ lụy cần giải quyết như: BHXH, BHYT của người lao động, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao, mất kết nối trong chuỗi cung ứng của nhiều ngành hàng, tình hình kinh tế - xã hội gặp nhiều khó khăn, trong đó ngành nghề chế biến gỗ là một trong những ngành chịu ảnh hưởng lớn. Riêng ngành xuất khẩu gỗ 6 tháng đầu năm 2023 của tỉnh Bình Dương, chỉ đạt 27 tỷ đô la Mỹ, giảm 15,3% so với cùng kỳ.

Bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn

Theo Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, hiện các doanh nghiệp ngành gỗ Việt Nam xuất khẩu sang trên 150 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Tuy nhiên, yêu cầu tuân thủ các quy định tại các thị trường này ngày càng cao và khắt khe. Cụ thể, quy định mới của EU về chống phá rừng; việc phòng vệ thương mại ngày càng nhiều và phức tạp; các sản phẩm gỗ của Việt Nam khi xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản phải có chứng chỉ bền vững; áp dụng Luật nghĩa vụ thẩm định doanh nghiệp trong cung ứng, tác động gián tiếp đến các nhà xuất khẩu Việt Nam đối với thị trường Đức. Do đó, các nhà xuất khẩu Việt Nam phải cung cấp thêm các chứng nhận liên quan nguồn gốc sản phẩm, tình trạng sử dụng lao động, tiền lương, xử lý chất thải, các chứng chỉ amfori BSCI, SA 8000, SMETA, FSC,...; tuân thủ theo tài liệu khung về quy định đối với việc ghi nhãn và hàm lượng tái chế của sản phẩm nhựa của Chính phủ Canada.

Các đại biểu tham luận tại hội nghị​

Tuy có nhiều khó khăn, nhưng dự báo triển vọng thị trường xuất khẩu đồ gỗ của Việt Nam trong thời gian tới có tín hiệu phục hồi khi nền kinh tế ở các thị trường nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ Việt Nam có dấu hiệu tăng trưởng. Cụ thể, tại thị trường Mỹ, theo số liệu của Bộ Thương mại Hoa Kỳ,  tăng trưởng GDP là 2%, tăng từ mức 1,3% công bố đợt tháng 5. Đồng thời giữa tháng 7 vừa qua, DOC Mỹ đã công bố quyết định sơ bộ quyết định điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp đối với sản phẩm gỗ dán cứng Việt Nam xuất khẩu vào thị trường này.

Để nắm bắt thời cơ, các doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định tại các thị trường nhập khẩu; chủ động phát triển các dòng sản phẩm mới để đa dạng hóa sản phẩm phù hợp thị hiếu người tiêu dùng tại các thị trường tiềm năng; tích cực triển khai một số giải pháp để mở rộng kết nối thị trường trong và ngoài nước để thúc đẩy xuất khẩu gỗ và các sản phẩm từ gỗ…

Để ngành gỗ phát triển bền vững, ông Đỗ Xuân Lập  - Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam đề xuất, kiến nghị Chính phủ cần thống nhất quy định về truy xuất nguồn gốc gỗ hợp pháp của các thị trường nhập khẩu. Đây là yêu cầu cấp thiết trong thời gian tới để thúc đẩy phát triển gỗ rừng trồng bền vững; thí điểm mô hình phát triển doanh nghiệp theo hướng kinh tế xanh, trong đó, hướng tới cam kết "netzero" trong ngành gỗ; chỉ đạo cơ quan ngoại giao tại nước ngoài tăng cường hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp xuất, nhập khẩu; thường xuyên tổ chức hội nghị đối thoại với các doanh nghiệp xuất khẩu gỗ để tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn trong hoàn thuế giá trị gia tăng và trong việc xác minh, truy xuất nguồn gốc gỗ rừng trồng trong nước; giảm và đi đến hạn chế nhập khẩu gỗ rừng tự nhiên không có chứng chỉ, đặc biệt là những vùng địa lý nhiều rủi ro…

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Quốc Trị đề nghị Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cần đẩy mạnh công tác phối hợp chặt chẽ với các Bộ ngành liên quan để kịp thời tháo gỡ những khó khăn cho các doanh nghiệp chế biến gỗ và xuất khẩu lâm sản nhằm hạn chế những ảnh hưởng của các vụ kiện thương mại; về hoàn thuế giá trị gia tăng, tài chính và tín dụng. Đồng thời, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực chủ động, ứng phó, giải quyết các vụ việc cạnh tranh thương mại, hạn chế đến mức thấp nhất những ảnh hưởng các cụ kiện gây ra. Bên cạnh đó, nghiên cứu, đề xuất hỗ trợ về đổi mới công nghệ, thuế và tín dụng cho các làng nghề dừng sử dụng gỗ nguyên liệu nhập khẩu từ các thị trường rủi ro; chính sách mua sắm công, ưu tiên sử dụng sản phẩm đồ gỗ nội thất được chế biến từ gỗ rừng trồng có chứng chỉ quản lý rừng bền vững, gỗ hợp pháp; hoàn thiện hệ thống pháp luật, kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc gỗ nguyên liệu.

Đồng thời, các hiệp hội, doanh nghiệp ngành gỗ cần tiếp tục duy trì sự đoàn kết, hỗ trợ, giúp đỡ nhau, năng động, sáng tạo, chủ động liên kết sản xuất theo chuỗi sản phẩm từ khâu trồng rừng tạo nguyên liệu tới chế biến, xuất khẩu lâm sản. Nghiên cứu phối hợp xây dựng các cửa hàng tại các nước xuất khẩu, tìm kiếm từng đơn hàng nhỏ, từng mặt hàng sẵn có… nỗ lực vượt qua khó khăn, cùng với Hiệp hội, Bộ NN&PTNT hoàn thành mục tiêu từ nay đến cuối năm đạt giá trị xuất khẩu là 17 tỷ đô la Mỹ.