​Tham dự Phiên chuyên đề có ông Nguyễn Văn Lợi - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh; ông Nguyễn Hoàng Thao – Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy; ông Võ Văn Minh – Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo HĐND, UBND tỉnh, các sở, ban ngành đoàn thể tỉnh; các chuyên gia, nhà khoa học.

Thành công từ sự sáng tạo

Phát biểu tại Phiên chuyên đề, GS.TS Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh, kế thừa những thành quả của tỉnh Sông Bé, phát huy tiềm năng, lợi thế của địa phương, lại được tạo điều kiện thuận lợi bởi các cơ chế, chính sách của Trung ương, Bình Dương đã lựa chọn những cách làm mới, đúng đắn, sáng tạo để trở thành một trong những địa phương phát triển thành công nhất cả nước. Những thành tựu phát triển Bình Dương đạt được trong 25 năm qua là điểm sáng, phản ánh sinh động những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của công cuộc đổi mới của đất nước, với những quyết sách hệ trọng như: Chuyển từ cơ chế kế hoạch hóa tập trung sang cơ chế thị trường, mở cửa hội nhập, tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá... đã đem lại những cơ hội mới cho các địa phương phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của mình, gia tăng hiệu quả sử dụng các nguồn lực đất đai, tài nguyên thiên nhiên, vốn, lao động... cũng như huy động thêm các nguồn lực mới từ trong và ngoài nước.

Những thành tựu đó còn phản ánh một mô hình phát triển hết sức sáng tạo trong tiến trình đổi mới của đất nước, mà có lẽ lần đầu tiên được thực hiện ở Bình Dương đó là: "Trung ương mở đường, địa phương kiến tạo, doanh nghiệp đồng hành" trong quá trình phát triển.

GS.TS Nguyễn Xuân Thắng phát biểu tại Phiên chuyên đề Kinh tế - Phát triển đô thị​

Sự thành công của Bình Dương xuất phát từ sự vận dụng sáng tạo các chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước. Từ lúc khởi đầu, có được các chủ trương, cơ chế tạo điều kiện thuận lợi từ Trung ương, chính quyền địa phương đã cùng với các doanh nghiệp trao đổi về những cách thức xây dựng cơ sở hạ tầng và thu hút đầu tư, đồng hành cùng các doanh nghiệp để tạo ra mô hình kinh doanh thuận lợi cho thu hút đầu tư và phát triển nguồn nhân lực phù hợp "Chung lưng đấu cật cùng doanh nghiệp", "Trải chiếu hoa mời gọi đầu tư" và "Trải thảm đỏ mời gọi nhân tài" các khẩu hiệu được chính quyền các cấp của Bình Dương thực hiện một cách hiệu quả, nhất quán trong nhiều năm qua, đem lại những kết quả thiết thực, nổi bật.

Doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong tiến trình phát triển của Bình Dương

GS.TS Nguyễn Xuân Thắng đánh giá, Becamex là mô hình công ty phát triển rất thành công, có một vai trò hết sức quan trọng, góp phần định hình tiến trình phát triển của Bình Dương trong 25 năm qua. Thành công đó là điều mà đến nay chưa có tập đoàn kinh tế nào làm được ở những địa phương khác trong cả nước và góp phần khẳng định một bài học kinh nghiệm: địa phương muốn phát triển kinh tế-xã hội rất cần có sự tham gia của các nhà đầu tư chiến lược trên địa bàn.

GS.TS Nguyễn Xuân Thắng  cũng nhấn mạnh, Khu công nghiệp Việt Nam – Singapore (VSIP) là mô hình khu công nghiệp có dấu ấn nổi bật trong sự phát triển của Bình Dương. Từ điểm tựa thành công của khu công nghiệp đầu tiên tại TP.Thuận An, đến nay, VSIP đã phát triển lên 11 khu công nghiệp ở khắp ba miền Nam, Trung, Bắc. Từ mô hình khu công nghiệp truyền thống, VSIP đã hình thành mô hình Khu liên hợp đô thị - công nghiệp - dịch vụ. Đặc biệt, sự ra đời của VSIP III tại Bình Dương đã trở thành hình mẫu mới về phát triển khu công nghiệp xanh gắn liền với định hướng tạo lập hệ sinh thái công nghiệp - công nghệ cao.

Mô hình phát triển của Bình Dương trong tiến trình đổi mới của đất nước chính là mô hình độc đáo, hội đủ cách tiếp cận: "Tư duy toàn cầu, tầm nhìn quốc gia, hành động địa phương". Với cách làm sáng tạo, triệt để tận dụng "lợi thế đi sau", Bình Dương đã chọn con đường "phát triển thông minh", không ngừng tìm kiếm những cách làm mới để vươn lên, vượt lên và đạt được những kết quả nổi bật, từng bước ngang tầm với khu vực và thế giới.

Tích cực đổi mới sáng tạo

GS.TS Nguyễn Xuân Thắng cho rằng, đại dịch Covid-19 và những biến động của địa chính trị toàn cầu làm cho Việt Nam nói chung, các địa phương nói riêng rất cần phải xác định lại mô hình tăng trưởng và phát triển kinh tế. Điều này càng cấp bách hơn đối với Bình Dương. Thực tiễn thế giới cho thấy, ở trình độ phát triển công nghiệp như Bình Dương hiện nay thường có hai xu hướng xảy ra: Thứ nhất, các địa phương nắm bắt rõ xu hướng và tận dụng tốt các cơ hội có thể bước lên những nấc thang phát triển mới dựa vào đổi mới sáng tạo. Các địa phương không kịp thời thích ứng và chuyển đổi sẽ phát triển chậm lại và rơi vào vòng xoáy của bẫy thu nhập trung bình. Đây là điều mà Bình Dương cần nhận thức rõ, phân tích dự báo phải đúng và cần phải tránh.

Bình Dương đang ở tư thế sẵn sàng cho cuộc chạy đua lên đỉnh cao phát triển mới từ nay đến năm 2030, với tầm nhìn đến giữa thế kỷ. Bình Dương sẽ là một trong những tỉnh đầu tiên cần phải vượt qua được bẫy thu nhập trung bình, để tiếp tục là hình mẫu cho các địa phương khác, tạo động lực cho cả nước đạt được mục tiêu trở thành nước phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045, hiện thực hoá khát vọng vươn lên sánh vai với các cường quốc năm châu.

Để đạt được mục tiêu đó, tốc độ tăng trưởng GDP bình quân đầu người của cả nước nói chung và của Bình Dương nói riêng trong giai đoạn tới phải cao hơn giai đoạn vừa qua. Đây là một thách thức rất lớn, do theo nguyên tắc leo núi, khi càng lên cao thì tốc độ leo càng chậm lại.

Đổi mới sáng tạo luôn gắn với kỹ năng, tài năng và tri thức mới. Bình Dương cần thu hút tối đa nguồn lực này cả ở trong và ngoài nước. Sự hiện diện của một số trường đại học công nghệ, kỹ thuật ở Bình Dương hiện nay là rất quan trọng, cần được tiếp tục nâng cấp; đồng thời Bình Dương cũng cần tiếp tục khuyến khích để có thêm nhiều trường đại học có chất lượng về với tỉnh. Phát huy truyền thống "chung lưng đấu cật" giữa chính quyền và doanh nghiệp, Bình Dương sẵn có nền tảng để thúc đẩy mạnh mẽ hơn các hệ sinh thái cho đổi mới sáng tạo, với sự tham gia của ba nhà: Nhà nước, nhà doanh nghiệp và nhà trường.

Đặc biệt, sự năng động, tích cực và đổi mới sáng tạo của chính quyền địa phương là điểm sáng của Bình Dương, cũng là bài học quan trọng nhất giúp trả lời câu hỏi: Trong cùng một môi trường thể chế chính sách, với những điều kiện địa - kinh tế tương đồng, có những địa phương phát triển bứt phá vượt lên, trong khi có những địa phương chững lại. Bình Dương có đủ điều kiện và nền tảng để tiếp tục phát triển bứt phá trong thời gian tới.

Khai thác tốt lợi thể của tỉnh

GS.TS Nguyễn Xuân Thắng nhận định, thế giới hậu Covid-19 đứng trước ba xu hướng nổi bật, đó là: Sự bùng nổ của các hoạt động kinh tế không tiếp xúc, sự phát triển nhanh chóng của phương thức làm việc từ xa và giải nén mật độ dân số của các siêu đô thị. Với định hướng phát triển trở thành trung tâm tài chính quốc tế, TP.Hồ Chí Minh hiện là nơi tập trung lực lượng lao động có kỹ năng và tài năng, song cũng đang đối mặt với tình trạng quá tải về dân cư, tắc nghẽn giao thông và ô nhiễm môi trường. Bình Dương cần tiếp tục khai thác lợi thế địa-kinh tế và tỷ lệ đô thị hóa cao của tỉnh, để trong Quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 nâng tầm phát triển các đô thị vệ tinh thông minh và đáng sống, có quy mô vừa và nhỏ, có các dịch vụ y tế, giáo dục, môi trường sống... đạt tiêu chuẩn cao, kết nối đồng bộ với TP. Hồ Chí Minh cả về hạ tầng giao thông và hạ tầng số, góp phần giải nén dân cư cho TP. Hồ Chí Minh, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao đến sinh sống và làm việc.

Bình Dương có vị trí địa kinh tế rất thuận lợi là nằm ở khu vực Đông Nam bộ - một vùng động lực kinh tế năng động và quan trọng nhất của cả nước, với tiềm năng kết nối dễ dàng với thị trường nội địa và thị trường quốc tế. Lợi thế này giúp các doanh nghiệp cắt giảm chi phí vận tải, chi phí thương mại, qua đó giúp tăng lợi thế cạnh tranh. Nhìn lại 25 năm qua, đầu tư hệ thống hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông kết nối là một trong những ưu tiên cao nhất nhằm giải quyết điểm nghẽn trong tăng trưởng, giúp thu hút được các nguồn lực, qua đó tối đa hóa lợi thế địa - kinh tế của Bình Dương. Hướng về 25 năm tới, với những ưu tiên mới như: Đầu tư cho hạ tầng số, xây dựng những đô thị đáng sống và thông minh.

Bình Dương đã đi qua một phần tư thế kỷ với những kết quả ấn tượng về phát triển kinh tế - xã hội. Mô hình phát triển của Bình Dương, cách làm sáng tạo của Bình Dương là một dấu ấn nổi bật trong tiến trình đổi mới của đất nước. Trên nền tảng đã đạt được, chúng ta hoàn toàn tin tưởng rằng, Bình Dương sẽ tiếp tục là một hình mẫu địa phương trong nỗ lực vượt qua bẫy thu nhập trung bình, phát triển bền vững theo hướng đô thị thông minh, văn minh, hiện đại; phấn đấu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương; đến năm 2030, trở thành trung tâm công nghiệp hiện đại, đến năm 2045 là đô thị thông minh của vùng và cả nước; cùng với cả nước hiện thực hoá tầm nhìn và mục tiêu đưa nước ta trở thành nước phát triển, thu nhập cao, theo định hướng xã hội chủ nghĩa vào giữa thế kỷ.

Tiếp thu ý kiến chỉ đạo của GS.TS.Nguyễn Xuân Thắng, thay mặt lãnh đạo tỉnh, ông Nguyễn Hoàng Thao – Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy cảm ơn những ý kiến chỉ đạo rất sâu sát và tâm huyết của GS.TS Nguyễn Xuân Thắng đối với sự phát triển của Bình Dương. Ban Thường vụ Tỉnh ủy sẽ hiện thực hóa các ý kiến chỉ đạo của Giáo sư, tiến sĩ để xây dựng Bình Dương trở thành một địa phương phát triển bền vững trong tương lai.